De kip, de haan, het ei…
Op de Grote Wiede leven meer dan 200 kippen, verdeeld over twee grote zelfgemaakte verblijven. Ze leven zo natuurlijk mogelijk. Ze hebben de veiligheid van een aantal hanen, ze krijgen biologisch voer en behouden hun snavels en vleugels. Hieronder lees je meer over onze kippen.
Onze kippen
De uitlopen onder de tunnels zijn ontworpen om de ophokplicht vanwege de vogelgriep voor de kip zo aangenaam mogelijk te laten verlopen. Deze komt steeds vaker en langer voor, dus we zijn hiermee voorbereid op die ontwikkeling.
Een overdekte uitloop is toegestaan, omdat er dan geen contact is met overvliegende vogels en hun uitwerpselen.
De bruine kippen zijn van het ras Lohmann Brown-Classic.
De Lohmann Brown-Classic is de meest gebruikte hen voor de productie van bruine eieren. Typerend voor deze hen zijn de efficiënte productie van kwaliteitseieren, uitstekende doorlegvermogen en goede leefbaarheid.
Kippen van dit ras zijn bewezen geschikt voor de biologische houderij. Ze blijven lang gezond en leggen mooie eieren.
De kip heeft de afgelopen eeuw grote veranderingen ondergaan.
Snel groeien voor de productie van vlees en het extreem veel eieren produceren werd het doel; ten koste van de diergezondheid en welzijn. De hanen worden meteen vergast.
Daar moet natuurlijk verandering in komen, daarom wordt er in de sector hard gewerkt aan mogelijkheden om een dierwaardig leven te combineren met de productie.
De Grote Wiede vindt het belangrijk om aan dergelijke ontwikkelingen mee te werken; en maakt daarmee de keuze om niet alleen financiële efficiëntie voorop te stellen.
Sinds 2007 is de Grote Wiede al aangesloten bij SKAL voor het biologische keurmerk en voldoen we dus aan die strenge eisen voor huisvesting, dierenwelzijn, voer etc.
Ook zijn we aangesloten bij de Caring Farmers. Daarbij vind je allerlei boeren, veeartsen, doctoren en zorginstellingen wie samen werken aan een natuur inclusievere maatschappij. Een prachtige missie om te steunen toch?
Hun netwerk Kleinschalig Pluimvee is een belangrijke bron van informatie voor de zorgvuldig afgewogen besluiten binnen de Grote Wiede.
De betrokken dierenarts maakte ook een mooie nieuwsbrief met de veelgestelde vragen van dit moment:
Wat ze eten
De Grote Wiede streeft naar zoveel mogelijk overzicht in haar eigen bedrijfs-kringlopen.
Daarom is het een kleinschalig, gemengd, biologisch Landbouw-bedrijf waar de verschillende bedrijfsonderdelen aanvullend zijn op elkaar. Het resultaat is onder andere:
weinig reststromen, een hoge biodiversteit op het erf, een hoge mate van dierwelzijn én last but not least, de productie van volwaardige voeding voor mens en dier.
De kippen genieten van reststromen van onze groenteproductie, en we onderzoeken mogelijkheden om bedrijfseigen granen en pitten te verbouwen en te kunnen voeren.
Momenteel koopt de Grote Wiede nog biologisch voer in, zowel basis voer als verrijking met strooivoer.
Naar buiten
De huisvesting voldoet aan de normen die SKAL stelt aan het houden van biologisch pluimvee. (klik voor meer info op de link).
De kippen hebben meer dan voldoende ruimte op zitstokken, in leghokjes. Het nachtverblijf is gevuld met natuurlijk strooisel; wat weer dient als bemesting van onze gronden.
De kippen kunnen allemaal naar buiten; zowel overdekt (vogelgriep-proof) als onoverdekt.
Deze ruimtes zijn gevuld met inheemse struiken, bomen voor schaduw, voeding en bescherming tegen roofvogels. Ook is er voldoende ruimte voor een zandbad.
Eieren rapen
De eieren worden twee maal daags geraapt door onze hulpboeren, samen met hun begeleider. Dagelijks leggen ze ongeveer 200 eieren.
Biologisch
Onze eieren zijn SKAL gecertificeerd en dus echt biologisch.
Hoe herken je biologische producten?
‘Biologische producten zijn te herkennen aan het ‘groene blaadje’ (dat trouwens ook in zwart of wit mag worden afgedrukt). Dit Europees biologisch keurmerk betekent dat het product voldoet aan de wettelijke eisen voor biologische productie. Én dat dit is gecontroleerd. Het woord biologisch – of bio, eko, eco of organic – mag alleen op voedingsmiddelen staan als het voldoet aan de EU-regels.’
De eisen van het SKAL keurmerk zijn niet simpel en kost een boer op diverse manieren geld. Toch kiest de Grote Wiede voor het hanteren van dit keurmerk om op die manier ontwikkelgericht te blijven. Je leest er hier meer over.
Leuke weetjes
Op de Grote Wiede hebben we meerdere kippen-ziekenhuisjes
Op die manier kan er, wanneer nodig, extra aandacht geschonken worden aan een kip wie in de koppel even niet in balans is.
De hanen op de Grote Wiede zorgen voor rust en duidelijkheid in het koppel.
Het biologisch keurmerk stelt een eis aan het aantal hanen per aantal kippen; de Grote Wiede leven er ruim meer.
De kippen worden ongeveer 2 jaar oud.
Dan zijn ze inmiddels op een leeftijd dat ze niet meer met regelmaat een ei leggen en is hun vlees nog geschikt voor consumptie. De kippen worden dan geslacht, en via onze webwinkel verkocht als soepkip of misschien dit jaar wel als kippenboutje!
De verblijven staan minimaal 6 weken leeg, worden gereinigd en opnieuw ingericht. Dan kan er weer een nieuw koppel arriveren.
Kippen zijn intelligente vogels
Kippen zijn veel intelligenter dan je zou denken. Ze kunnen tot 30 verschillende gezichten van hun soortgenoten onthouden en herkennen.
Kippen kunnen goed communiceren
Kippen hebben een complex vocaal systeem met meer dan 30 verschillende geluiden om met elkaar te communiceren, waaronder specifieke waarschuwingen voor verschillende soorten roofdieren.
Unieke persoonlijkheden
Elke kip heeft een eigen persoonlijkheid. Sommige zijn nieuwsgierig en avontuurlijk, terwijl anderen rustiger en terughoudender zijn.
Kip op stok
Kippen gaan ’s avonds op stok om zichzelf te beschermen tegen nachtelijke roofdieren. Dit gedrag is instinctief en zorgt ervoor dat ze zich veiliger voelen en warm blijven door dicht bij elkaar te zitten. Het helpt ook hun sociale structuur te versterken en vermindert stress binnen de kudde.
Kleur van de eieren
De kleur van een ei wordt bepaald door het ras van de kip. Onze kippen leggen bruine eieren. Iedereen kent ook wel de witte eieren. Er zijn zelfs rassen die blauwe of groene eieren leggen!
Lang houdbaar
Verse eieren kunnen buiten de koelkast tot wel twee weken goed blijven. Je kunt testen of de eieren nog goed zijn met o.a. de “drijftest”. Vul een kom met koud water en leg het ei erin.
- Vers ei: Het zal naar de bodem zinken en plat liggen.
- Oud ei: Het zal op een punt gaan staan of zelfs drijven. Drijvende eieren moeten worden weggegooid.
Biologische eieren zijn gezonder
Biologische eieren bevatten meer omega-3 vetzuren en minder schadelijke stoffen, zoals resten van pesticiden en antibiotica, in vergelijking met conventionele eieren.
Ons favoriete ei recept
Je kan zoveel doen met deze prachtige eieren!
Zachtgekookt, met een beetje peper en zout op je toast op zondagochtend… maar ook volgend recept is een aanrader!
Snelle Frittata Snijbiet met dressing van Rabarber (vega)
Veel gestelde vragen
Lees hier nog meer over de achtergrond van de kip en het ei op de Grote Wiede.
Mocht je na het lezen hiervan nog vragen hebben?
Mail ons dan op: info@degrotewiede.nl en dan komen we er zo snel mogelijk bij je op terug.
Worden biologische leghennen gevaccineerd?
Ja, dat worden ze zeker. Verplicht is de enting tegen NCD (pseudovogelpest) en daarnaast worden reguliere biologische hennen tegen ca. 10-14 ziekten ingeënt tijdens de opfokperiode. Een belangrijke vaccinatie is de vaccinatie tegen Salmonella SE en ST. Deze zijn gericht op voedselveiligheid. Kippen hebben zelf namelijk helemaal geen last van SE en ST.
Zit er een mRNA vaccin in het standaard vaccinatieschema?
Nee
Is het vogelgriep een mRNA vaccin?
Nee, het is een vectorvaccin die op dag 1 aan de kuikens wordt gegeven.
Kan elke boer zijn/haar koppel laten vaccineren tegen vogelgriep?
Nee. Dat gebeurt nu alleen in een veldproef, onder strikte begeleiding vanuit de overheid.
Wanneer kan dat wel?
Dat is onbekend, maar het zal waarschijnlijk meer dan een jaar duren voordat het zover is. De belangrijkste oorzaak is de internationale handel, waar men belemmeringen wil voorkomen.
Wat is de visie van de Grote Wiede op diergezondheid en voedselveiligheid?
Op die basis-visie baseert de Grote Wiede beslissingen rondom het welzijn van de dieren en de risico’s die dat met zich meebrengt.
Toch is het niet te onderschatten wat de grote disbalans in de wereld om ons heen voor een effect heeft op een kleinschalig bedrijf als wij (wist je dat er stallen zijn met meer dan 1,2 miljoen kippen bij elkaar??).
De regelgeving en de drang naar risico-beheersing neemt hand over hand toe, met alle druk en kosten van dien.
Kleinschalig dieren houden op een gemengd bedrijf zorgt vanuit dat oogpunt namelijk voor minder mogelijkheden van het beheersen van de risico’s.
Deze druk wordt ook bij de Grote Wiede ervaren en keuzes worden daarom per keer met veel zorgvuldigheid en nuances gemaakt.
Zolang het nog niet verplicht is, blijven we nu nog weg van een extra vaccin en vertrouwen we op de gezonde bodem, de gezonde voeding, de gezonde kip en het heerlijk, gezonde eitje!
Wat kost een biologisch ei bij de Grote Wiede?
Daarmee moet de Grote Wiede een hoop kosten dekken. Hier vind je een opsomming waar je dan zoal aan moet denken:
o De prijs van de aanschaf en vervoer van de biologische kippen is flink toegenomen vanwege de wereldwijde problemen in de pluimveesector, met als grootste bedreiging de vogelgriep;
o Skal certificaat- en keuring;
o Biologisch voer, wat schaarser en duurder wordt vanwege handelsonzekerheid en tegenvallende oogsten;
o Investering in de kippen-verblijven die moeten blijven voldoen aan de SKAL regelgeving, inclusief het regelmatige onderhoud;
o Leegstand tijdens de periode dat er door schaarste geen kippen geleverd kunnen worden door onder andere de vogelgriep;
o Investeringen in voortschrijdende ontwikkelingen, zoals dat de bloedluis zich steeds moeilijker laat uitroeien vanwege de warmere winters;
o Dierenartskosten vanwege toenemende regelgeving;
o Ruimtes om kippen apart te kunnen zetten/verzorgen;
o Inkomen voor de boer die er altijd meer werk mee heeft dan je zou denken…
Wat gebeurt er met de broeder-haantjes van de hennen op de Grote Wiede?
De huidige hanen komen veelal uit de buurt. Bijna elke hobby-kippen houder krijgt wel ‘gedoe’ met de buren over de bijbehorende hanen. Óf de moeders en zusters moeten beschermd worden tegen inteelt en een haan castreren is een ingrijpende handeling.
Bij de Grote Wiede krijgen deze hanen een mooi leven en blijven ze totdat ze van ouderdom overlijden.
In Duitsland zijn de regels, als eerste land van de wereld, rondom het vraagstuk broeder-haantjes een stuk verregaander dan in Nederland.
In Duitsland is de aanpak van het haantjesprobleem op enkele belangrijke punten anders dan in Nederland:
1. Wettelijke regulering: Duitsland heeft in 2022 een verbod ingevoerd op het doden van eendagshaantjes, wat het eerste land in de wereld was met zo’n verbod. In Nederland bestaat een dergelijk verbod niet op nationaal niveau, waardoor de initiatieven meer marktgedreven zijn.
2. Geslachtsbepaling in het ei: In Duitsland wordt sterk ingezet op in-ovo geslachtsbepaling (bepaling van het geslacht in het ei vóór uitkomst). Dit wordt gezien als de voornaamste oplossing voor het probleem, en Duitse supermarkten verkopen eieren waarvoor deze technologie is gebruikt onder labels als “Respeggt” of “Ohne Kükentöten”.
3. Schaalgrootte: De Duitse broederhaaninitiatieven zijn over het algemeen grootschaliger en meer geïnstitutionaliseerd. Grote supermarktketens zoals REWE en Edeka hebben hun eigen programma’s voor broederhanen.
4. Directe koppeling: In het Duitse systeem is er vaak een directere koppeling tussen de verkoop van eieren en de financiering van het opfokken van broederhanen – bij aankoop van eieren betalen consumenten automatisch mee aan het grootbrengen van de bijbehorende haantjes.
5. Consumentenbewustzijn: Er is in Duitsland een groter bewustzijn onder consumenten over dit onderwerp, mede door de wetgeving en uitgebreide mediacampagnes van dierenrechtenorganisaties en supermarkten.
In Nederland zijn de initiatieven meer gefragmenteerd en vaak kleinschaliger, met nadruk op de culinaire waarde van broederhaanvlees in niche-markten, terwijl in Duitsland een meer systemische aanpak wordt nagestreefd met landelijke dekking.
De Nederlandse aanpak is meer divers, met meer ruimte voor dubbeldoelrassen en lokale initiatieven, terwijl Duitsland sterker inzet op technologische oplossingen binnen het bestaande industriële model.
De Grote Wiede heeft eerder meegedaan met het project van de Geluksvogel, een initiatief met een dubbeldoel-ras Sasso Silver. Echter, er is in Nederland nog een wankel evenwicht tussen de consument die bewust en bereid is om de bijbehorende prijs te betalen voor zowel het ei als het vlees van de kip en de haan.
De kippen van het Sasso Silver ras hebben bijna twee jaar op de Grote Wiede geleefd en daardoor konden de betrokken initiatiefnemers hun veldonderzoeken ook hier laten plaats vinden.
Deze keer heeft de Grote Wiede niet opnieuw voor dit ras gekozen, omdat er een aantal nadelen waren in ons zorgbedrijf; zo waren de kippen een stuk schrikachtiger en wat ‘agressiever’ in hun verdediging; dat maakt het voor de hulpboeren van de Grote Wiede soms onmogelijk om een stukje verzorging op zich te nemen.
(De Geluksvogel is een Nederlands initiatief binnen de duurzame pluimveesector.
Het is een concept dat zich richt op het ethisch verantwoord houden van leghennen én het opfokken van de haantjes.
De Geluksvogel werd opgezet als een antwoord op het probleem van de eendagshaantjes in de legsector.
In plaats van de mannelijke kuikens direct na het uitkomen te doden, worden ze in dit concept juist opgefokt voor consumptie.
Belangrijke kenmerken van De Geluksvogel-concept:
• De haantjes worden samen met de hennetjes geboren en groeien de eerste weken samen op
• De dieren krijgen biologisch voer en hebben voldoende ruimte en buitenuitloop
• Het vlees van de haantjes wordt vermarkt als een speciaal product, vaak via korte ketens
• Er is aandacht voor dierenwelzijn gedurende de hele levenscyclus
• De prijs van het ei is hoog, omdat je voor een deel ook meebetaald aan het leven van de haan.)